ҮЙІРМЕ ЖҰМЫСЫ ЕРЕСЕК ТОБЫНДА

Ересек тобы.

Қазақ тілінен үйірме

жұмысы.

Қазақ тілі мұғалімі:

Имбишева Жанар Рамазанқызы

Күні: 06.12.2017ж

Тақырыбы: Домбыра – халық даналығы.

Мақсаты: Сәбидің дүниеге

келуіне байланысты жасалатын ұлттық салт-дәстүрлер туралы балалардың білімдерін

қайталап бекіту, күй атасы Құрманғазы, қазақ халқының ұлттық музыка

аспабы домбыраның құрылысымен таныстыру, сөздік қорын дамытып, тілдерін

жетілдіру.Оларды отансүйгіштік сезімге баулып, ата-бабаларымыздың бай мұрасын

құрметтей білуге тәрбиелеу.

Әдістері: Әңгімелеу, көрсету, түсінік беру, технология

қолдану, дамыту ойындары: « Салт-дәстүрді ата» ; « Домбыраны құрастыр» ; мақал

айту, күй тыңдату; тіл жаттықтыру.

Көрнекіліктері: Салт-дәстүрлер бейнеленген құралдар және

үлестірмелі суреттер, «Домбыраны құрастыр»  ойынының көрнекіліктері, қоржын, музыкалық

аспаптар, диск

Ұйымдастыру

кезеңі: Шеңберге тұрып барлығы бірге.

                                   Армысың,

әлем!

                                  Армысың,

жарқын күн!

                                  Армысыңдар,

абзал достар!

                                  Армысың, Жер ана!

Қонаққа

Алдар-көсе келеді (есік қағылады, иығында қоржыны бар Алдар-көсе кіреді.)

Алдар-көсе: Сәлеметсіздер ме, балалар!

Балалар: Сәлеметсіз бе Алдар-көсе!

Алдар-көсе: Балаларды сағынып,алыс жолдан келдім мен

Өнер сүйер бөбектерге, сыйлық алып келдім мен.

Алдар-көсе қоржынын мұғалімге беріп, оның ішіндегі

тапсырмаларды дұрыс орындаса, сыйлық 

алатындарын айтады.

Мұғалім: Рахмет сізге Алдар-көсе. Балалар, мына хаттың

ішінде не бар екен?

(Қоржынның ішіне салынған хатты ашып, ондағы тапсырма

жайында балаларға түсінік береді).

«Салт-дәстүрлерді

ата» дамыту ойыны өткізіледі.

Шарты: балалар салт-дәстүрлер туралы тәрбиешінің сұрағына

жауап беріп, дәстүр бейнеленген көріністің суретін табады.

-      

Отбасында бала дүниеге келгенде сәбидің бауы берік

болсын, дені сау болсын деп, тілектер айтып қонақтар келеді.

-      

Бұл қандай дәстүр?

-      

Жауабы: «Шілдехана» дәстүрі.

-      

Ата үш рет баланың есімін дауыстап айтады.

-      

Бұл қандай дәстүр?

-      

«Балаға ат қою» дәстүрі.

-      

Баланың шашын, тырнағын алады, суға шомылдырып, оған

қырық қасық су құяды.

-      

-Бұл қандай дәстүр?

-      

«Қырқынан шығару» дәстүрі

-      

 Қонақтар келеді,

тыштырма жейді, әже көпшіктің астына бала әдемі болу үшін тарақ, айна, таза

болу үшін сабын, батыр болу үшін қамшы салады.

-      

-Бұл қандай дәстүр?

-      

Жауабы: «Бесікке салу» дәстүрі

-      

Сәби тәй-тәй басады.Осы кезде ата-анасы қандай дәстүр

жасайды?

-      

«Тұсау кесу» дәстүрі.

Мұғалім: жарайсыңдар балалар! Мына

суретке қарандаршы,суреттегі адамдардың көңіл-күйі қандай?

Балалар: Жақсы.

Мұғалім: Ал көңіл-күйді көтеру үшін

қандай өнер түрін қолданады?

Балалар: Ән айтады, домбыра тартады.

-      

Балалар мынау қандай аспап?

-      

Бұл домбыра

-      

Балалар, қазақ халқының қобыз, жетіген, сазсырнай,

асатаяқ,т.б ұлттық музыкалық аспаптары бар.

-      

Ал қазір біз, Алдар-көсенің қоржынынан шыққан дискіні

көріп  тамашалаймыз.Сендер мұқият тыңдап,

есте сақтаңыздар.(Мұғалім бейнекөріністен алған әсерлерін сұрайды)

Мұғалім:Балалар, енді домбыра

құрылысымен танысайық.

-      

Мынау домбыраның басы, құлағы, сабы, пернелері, кеудесі,

қақпағы, ауызы, тиегі, шектері, қорғаны, түп тиегі.

(Балалар қайталап есте сақтайды)

Мұғалім: балалар атақты күйші Құрманғазы атамыздың  «Сарыарқа», «Балбырауын», «Серпер», «Адай»

т.б күйлері бар.(Құрманғазының «Адай» күйі орындалады).

-      

Балалар Құрманғазының қандай күйін тыңдадық?

-      

«Адай» күйін тыңдадық.

-      

Күй немен орындалады?

-      

Күй домбырамен орындалады.

Домбыра құрастыр

ойыны.

Балалар екі топқа бөлініп, домбыра құрылысының

бөлшектерінен домбыра суретін құрайды.

-      

Балалар

сендер не құрастырдыңдар?

-      

Мынау домбыраның қай бөлшегі? (Балалар домбыраның  бөлшектерін жеке-жеке айтады.

Балаларға сұрақ қою арқылы сабақты қорытыңдылау.

Мадақтау.

Мұғалім:Қол ұстасып тұрайық

              Шаттық шеңбер құрайық.

              Көріскенше күн жақсы.

              Сау-саламат болайық.